La Colomba - włoski symbol Świąt Wielkanocnych

Świąteczna Babka La Colomba jest najważniejszym kulinarnym symbolem włoskiej Wielkanocy. Jej historia zawsze była otoczona mitami i legendami, lecz wiadomo na pewno, że pomysł na jej powstanie narodził się w Lombardii w latach trzydziestych XX wieku.

La Colomba powstała dzięki genialnej idei Dino Villaniego - dyrektora do spraw reklamy w mediolańskiej firmie Motta. Firma, już wtedy słynna z wypieków panettone (włoskiej babki bożonarodzeniowej) w latach trzydziestych dwudziestego wieku szukała pomysłu na wykorzystanie maszyn i składników używanych przy ich produkcji w dodatkowy sposób.

Dino Villani wpadł na pomysł wypieku specjalnych babek na Wielkanoc. Tak narodziła się La Colomba: ciasto o podobnej recepturze jak panettone z ułożonymi na wierzchu migdałami. Klasyczny przepis obejmuje mąkę, masło, jajka, cukier, kandyzowaną skórkę pomarańczową i wspomniane wcześniej migdały, ale z biegiem lat powstało wiele jej odmian. W bardzo krótkim czasie Colomba szybko rozpowszechniła się wśród włoskich konsumentów, stając się dzisiaj nieodzownym wielkanocnym ciastem. 

Nazwa nawiązuje do tradycji chrześcijańskiej. Gołąb często pojawia się w pismach Starego i Nowego Testamentu. Od Arki Noego po Zmartwychwstanie Chrystusa gołębica w religii jest symbolem Ducha Świętego, nadziei i zbawienia. Poza tym w wielu innych kulturach gołąb jest symbolem pokoju i dobrobytu. 

Istnieje wiele legend i opowieści, które mówią o pochodzeniu słynnego ciasta, które tradycyjnie, co roku zamyka wielkanocny lunch. Wszystkie pochodzą z czasów średniowiecza i mają wspólny wątek: gołębie, delikatne i czyste ptaki - symbol pokoju.

Jedna z nich odsyła nas do podbojów króla Longobardów Alboina, który w połowie VI wieku najechał i zajął miasto Pavia, w owych czasach jedno z większych miast na terenie dzisiejszej Lombardii i uczynił je stolicą Królestwa Longobardii. Jego wejście do tego miasta w 573 roku przypadało właśnie w Święta Wielkanocne. Władca otrzymał od podbitej ludności różne dary, a jeden z piekarzy podarował mu ciasto w kształcie gołębicy na znak pokoju w czasie świąt. Ten skromny gest wzruszył króla, który pokój obiecał i swej obietnicy dotrzymał.

Inne źródła związane są z postacią zakonnika św. Kolumbana, od którego imienia powstała nazwa babki (po łacinie Colomba znaczy gołąb). Około 600 roku przyszły święty został zaproszony wraz z mnichami na dwór ówczesnej królowej Lombardii Teodolindy na sytą ucztę. Ponieważ mnisi obchodzili wtedy post, odmówili jedzenia obfitych potraw, czym obrazili królową Teodolindę. Kolumbanowi udało się jednak wyjść z tej niezręcznej sytuacji. Zaproponował, że mogliby zjeść mięso, jeśli tylko zostanie ono poświęcone. Uniósł prawą rękę na znak krzyża i wtem żywność przemieniła się w słodkie ciasto drożdżowe, białe jak jego habit. Cud wywarł na królowej tak wielkie wrażenie, że uznała Kolumbana za świętego i zdecydowała się podarować mu miejscowość Bobbio, gdzie święty założył zakon. Biała gołębica stała się symbolem Kolumbana i na przedstawiających go ikonach zawsze siedzi się na jego ramieniu.

Trzecia legenda odsyła nas do bitwy pod Legnano w 1176 roku pomiędzy wojskami Fryderyka Barbarossy, a wojskami Ligi Lombardzkiej. Podobno podczas bitwy przywódca Ligi Alberto da Giussano spostrzegł parę gołębi siedzących na sztandarze ich wojsk, co odebrał jako znak zwycięstwa. Aby tchnąć w żołnierzy ducha walki, rozkazał kucharzom upiec dla nich chleb w kształcie gołębicy. Wojska lombardzkie odniosły zwycięstwo i udaremniły opanowanie dzisiejszych północnych Włoch przez niemieckiego cesarza.

Ustalenie, która wersja jest prawdziwa nie jest możliwe, ponieważ są przesiąknięte symbolicznymi znaczeniami, a nawet wydarzeniami nadprzyrodzonymi. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na to, że biały i słodki wypiekany w czasach średniowiecznych chleb, zdecydowanie różnił się od receptury babki La Colomba powstałej w latach trzydziestych ubiegłego wieku i dlatego ma z nią nikły związek. Receptura babki stworzonej przez Dino Villaniego praktycznie pozostała niezmieniona do dnia dzisiejszego, co dodatkowo potwierdza fakt, że dzisiejsza La Colomba tak naprawdę narodziła się w Mediolanie w ubiegłym stuleciu. 

W związku z tym, że w ostatnich latach zaczęło pojawiać się wiele produktów nie mających nic wspólnego z oryginalną babką La Colomba, w 2005 r. włoskie ministerstwo ustanowiło warunki, które musi spełniać ten produkt. Między innymi określony jest minimalny czas wypieku, receptura musi zawierać masło, a babka musi być pokryta określonym rodzajem glazury, który różni się w zależności od wariantów. Jeśli deser nie spełnia wszystkich określonych wytycznych,  nie może być sprzedawany pod nazwą "Colomba", a tylko jako "wielkanocne ciasto".

Firma Motta produkuje babki Colomba do dnia dzisiejszego, według niezmiennej receptury. Jeśli chcesz spróbować oryginalnej babki wielkanocnej i zrozumieć za co pokochał ją świat, wybierz babkę firmy Motta. Smacznego!