Dzieło sztuki w butelce: wino Brunello di Montalcino
Mówiąc o Brunello di Montalcino mamy na myśli jedno z najbardziej znanych win, które stało się symbolem włoskiej enologii, prawdziwym dziełem sztuki w butelkach. Winogrona szczepu Sangiovese w rejonie Montalcino od zawsze nazywano Brunello, stąd wzięła się nazwa wina Brunello di Montalcino. To wino dla tych, którzy potrafią czekać, gdyż jego potencjał rozwija się latami. Taniny i kwasowość muszą mieć czas, aby stworzyć magiczną i niepowtarzalną mieszankę zapachów i aromatów. Brunello di Montalcino po pięciu latach leżakowania, a sześciu w przypadku Riserva, przekształca się w jedno z najbardziej wyrafinowanych win na świecie.
Z jakich winogron produkuje się Brunello di Montalcino?
Miasteczko Montalcino leży w Toskanii około 40 kilometrów na południe od Sieny. Region Brunello to zaledwie 243 kilometrów kwadratowych powierzchni, o zróżnicowanym terenie i ukształtowanym w różnych epokach geologicznych. W winnicach wokół tego toskańskiego miasteczka króluje szczep Sangiovese, a dokładnie jego odmiana Sangiovese Grosso. Jest to szczep, który co prawda ze względu na grubą skórkę wymaga dłuższej maceracji, trwającej około 20-30 dni, ale dzięki temu doskonale nadaje się do produkcji wybitnych win, w tym Brunello di Montalcino.
Historia włoskiego wina Brunello di Montalcino
Pierwsze wzmianki o Brunello di Montalcino oficjalnie pojawiają się w połowie XIX wieku, kiedy wyselekcjonowano szczep Sangiovese Grosso i stwierdzono, że doskonale nadaje się on do produkcji win wysokiej jakości. Od tego momentu przeprowadzane były liczne eksperymenty mające na celu wyprodukowanie na bazie tego szczepu wina nadającego się do długiego leżakowania. Jednak do początków XX wieku Brunello było produkowane tylko na lokalną skalę i znane było tylko koneserom.
We Włoszech w okresie powojennym nastąpiło znaczne wyludnienie terenów wiejskich, a Brunello di Montalcino stawało się winem niszowym, coraz trudniejszym do kupienia, a co za tym idzie bardzo drogim. Przełom nastąpił dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku. Nastąpiło ożywienie rolnictwa, a na wzgórzach wokół Montalcino zaczęto sadzić coraz więcej winorośli Sangiovese Grosso i co wydaje się najważniejsze wino otrzymało apelację DOC.
Od tego momentu produkcja Brunello di Montalcino zaczęła znacząco się zwiększać. Powstawały nowe winnice, a stare zaczęto modyfikować, aby spełniały warunki niezbędne do produkcji Brunello. Wino zaczęło coraz śmielej wchodzić na rynek, a do istniejących na nim producentów dołączały nowe firmy. Znaczący był rok 1980, w którym przyznano Brunello di Montalcino apelację DOCG.
Dziś Brunello di Montalcino jest winem znanym na całym świecie, zarówno ze względu na swą doskonałą jakość, jak i miejsce jego wytwarzania. Montalcino to uroczo położone miasteczko z pięknymi widokami na okoliczne winnice. Aby się o tym przekonać trzeba tam pojechać i napić się wspaniałego wina w jednej z miejscowych winiarni.
Wino Rosso di Montalcino - młodszy brat Brunello
Rosso di Montalcino to wino z tych samych winogron co Brunello di Montalcino. Obszar produkcji jest taki sam jak w przypadku Brunello, zmienia się tylko technologia produkcji. Okres leżakowania jest krótszy, dzięki temu jest tańsze i szybciej przeznaczone do spożycia. Jest to wino prostsze i bardziej bezpośrednie, świeże, o wspaniałym aromacie. Zazwyczaj powinno się je wypić w ciągu kilku lat, ale są też roczniki o dobrym charakterze, które skutecznie konkurują ze starszym bratem Brunello di Montalcino.
Proces produkcji Brunello di Montalcino
Brunello di Montalcino to jedno z najbardziej znanych win na świecie. Ale czemu właściwie zawdzięcza swoją sławę? Aby to zrozumieć warto zastanowić się jakie szczególne cechy ma szlachetna winorośl, z której jest produkowane wino. Winogrona Sangiovese nie są łatwe w uprawie, ale odwdzięczają się tym, że wina produkowane z czystego Sangiovese, takie jak Brunello di Montalcino, mają elegancką strukturę, niezwykłą kwasowość i wysoką zawartość garbników.
Proces produkcji wina musi spełniać wiele warunków. Wino powinno mieć intensywny rubinowy kolor, charakterystyczny i mocny aromat oraz ciepły i lekko taniczny smak. Dokładnie określona jest też minimalna zawartość alkoholu 12,5%, minimalna kwasowość całkowita 5 g/l oraz zawartość suchego ekstraktu minimum 24 g/l. (suma stałych składników wina pozostających po odparowaniu w temperaturze 100°C wszystkich lotnych substancji).
Proces starzenia w dębowych beczkach wynosi co najmniej 2 lata. Wino jest butelkowane w butelki typu Bordeaux z ciemnego szkła, wyłącznie na terenie gminy Montalcino. Dopiero po pięciu latach butelka będzie gotowa do sprzedaży (sześć, jeśli jest o Riserva), a nazwę Brunello di Montalcino DOCG może otrzymać tylko po przejściu wszystkich niezbędnych procedur i organoleptycznych analiz.
Dodatkowo określona jest skomplikowana procedura upraw. Winnice muszą znajdować się na wzgórzach, oczywiście na obszarze przylegającym do Montalcino. Winorośli nie można sadzić masowo, gęstość sadzenia nie może przekraczać około 3000 roślin na hektar. Konieczne jest przestrzeganie dawnych, nawiązujących do tradycji zasad uprawy i przycinania. Nie wolno stosować jakiejkolwiek sztucznej metody wymuszania wzrostu winogron. Nawet ziemie, na których znajdują się winnice, muszą mieć szczególne cechy geologiczne (konieczne jest, aby sięgały okresu między kredą a pliocenem). Uważa się, że na glebie z tego okresu urodzą się winogrona najwyższej jakości.
Wartość rynkowa Brunello di Montalcino
Brunello di Montalcino to jedno z najbardziej renomowanych win na świecie, a wartość rocznych obrotów osiąga 170 mln euro. Jego produkcja w 2016 roku osiągnęła 9 milionów butelek. Obecnie Brunello di Montalcino produkowane jest w około 250 winnicach. Stany Zjednoczone chłoną 30% sprzedanego Brunello, a 12% trafia do Kanady. Wielka Brytania, Niemcy i Szwajcaria to dalsze 20% sprzedaży. Bardzo dynamiczny rynek, który ciągle się rozwija i stanowi 15% całej produkcji to kraje azjatyckie. Z kolei Ameryka Środkowa i Południowa kupuje około 8% produkcji, a pozostałe 15% trafia do pozostałych krajów. Jak widać wino jest sławne na całym świecie.
Skrupulatnie przestrzegane procesy produkcyjne, wybitne winogrona i długi okres dojrzewania sprawiają, że wino jest cenne i poszukiwane. Oczywiście poszczególne roczniki różnią się jakością, ale niektóre z nich uznane zostały za bliskie doskonałości. Zanotuj poniższe roczniki, gdyż są one uznane za absolutnie najlepsze z ostatnich 50 lat: 1945, 1955, 1961, 1964, 1970, 1975, 1985, 1988, 1990, 1995, 1997, 2004, 2006, 2007, 2010, 2015 i 2016. Wina z tych lat osiągnęły najwyższe ceny i są bardzo poszukiwane na rynku.
Jak serwować Brunello di Montalcino?
Brunello di Montalcino to szlachetne wino, które zasługuje na honorowe miejsce w Twojej kolekcji. Aby uniknąć utraty smaku wino musi spoczywać poziomo przez co najmniej kilka tygodni przed otwarciem. Dekantowanie warto przeprowadzić jeśli Brunello di Montalcino jest stosunkowo młode, mające najwyżej 10-15 lat. W przypadku starszych roczników nie zaleca się zlewania wina z butelki, ponieważ może to wpłynąć negatywnie na bukiet, a nagłe natlenienie mogłoby spowodować załamanie kruchej równowagi wina. Wino powinno się podawać w dużych kieliszkach, w których może spokojnie się napowietrzać. Temperatura serwowania 18-20 °C, jest klasyczna dla czerwonych win strukturalnych.
Połączenie Brunello di Montalcino z jedzeniem
Brunello di Montalcino nieodmiennie kojarzy się z kuchnią toskańską. Wino doskonale nadaje się do łączenia z daniami z czerwonego mięsa, a pierwsza przychodzi na myśl Bistecca alla Fiorentina. Ale nie tylko! Wszelkie dania z przyrządzanej na różne sposoby wołowiny będą smakowały w jego towarzystwie rewelacyjnie. Brunello di Montalcino to doskonały przyjaciel dań z dziczyzny, miejscowego sera pecorino oraz prawdziwych toskańskich skarbów czyli prawdziwków i trufli.
